Owoc kaki, inaczej persymona, to egzotyczny przysmak, który pojawia się w sklepach na jesień. Jakie wartości odżywcze kryje oraz w jaki sposób można go jeść?
Owoc kaki – właściwości odżywcze i zdrowotne
Owoc kaki z wyglądu przypomina pomidory – ma okrągły, nieco spłaszczony kształt, pomarańczowy kolor i dużą szypułkę znajdującą się w jego górnej części. Po przekrojeniu persymony w poprzek, można dostrzec charakterystyczny wzór w miąższu przywodzący na myśl gwiazdę.
Kaki to owoc pochodzący pierwotnie z Chin i Japonii, gdzie był uprawiany nie tylko jako jadalna roślina, ale także cenny składnik wykorzystywany w ludowej medycynie.
W niektórych regionach Azji stosowano go jako środek wspomagający leczenie ran po ukąszeniach węży. Liście kaki uważano za skuteczny sposób na zwalczanie wielu przypadłości, np.:
- chorób skóry
- nadciśnienia tętniczego
- nadmiernej krzepliwości krwi
- nowotworów
Obecnie wiemy, że w owocach kaki kryje się wiele wartościowych związków, które nie są obojętne dla ludzkiego zdrowia. [1]
Znajdziemy w nich dużą ilość witaminy C będącej silnym antyoksydantem, a także polifenole, karotenoidy, błonnik pokarmowy i minerały, w tym głównie wapń, magnez, fosfor i potas.
Jeśli chodzi o wartości odżywcze, persymona zawiera 70 kcal w 100 g. Dostarcza też:
- 0,6 g białka
- 18,6 g węglowodanów, w tym 12,5 g cukrów prostych
- 0,19 g tłuszczu
Właściwości zdrowotne kaki sprawiają, że po owoc chętnie sięgają osoby zmagające się z różnymi schorzeniami.
Persymona ma potencjalne właściwości antynowotworowe, szczególnie w przypadku białaczki. Może hamować rozwój komórek rakowych i przyczynić się do ich zniszczenia.
Za to działanie odpowiadają zawarte w roślinie polifenole, które zatrzymują wzrost komórek nowotworowych białaczki limfoblastycznej T. [2]
Owoc kaki jest również polecany jako sposób na ochronę zdrowia oczu. Na tę właściwość wpływają karotenoidy znajdujące się w kaki w sporej ilości.
Polecamy: Czy masło tuczy i czy jest zdrowe dla naszego organizmu?
Beta-karoten zmniejsza ryzyko utraty wzroku u osób starszych, chroni przed rozwojem zwyrodnienia plamki żółtej i zapobiega uszkodzeniu soczewki oraz zaćmie.
Spożywanie persymony ma też pozytywny wpływ na profil lipidowy – obniża poziom cholesterolu, w tym głównie LDL, a także trójglicerydów i nadtlenków lipidowych. W efekcie owoc wspiera układ sercowo-naczyniowy i obniża ciśnienie tętnicze krwi.
Ze względu na zawartość cennych witamin, minerałów i antyoksydantów owoc kaki łagodzi stany zapalne, wzmacnia odporność, obniża poziom cukru we krwi oraz przyczynia się do odbudowy układu nerwowego.
W persymonie znajduje się duża ilość żelaza, dlatego jest to owoc zalecany podczas anemii.
Kaki ma pozytywny wpływ również na urodę, za co odpowiada głównie znajdująca się w nim witamina C. Poprawia wygląd i stan skóry oraz spowalnia jej starzenie się dzięki działaniu przeciwutleniającemu oraz wspierającemu syntezę naturalnego kolagenu.
Owoc kaki – zastosowanie
Owoc kaki posiada bardzo słodki smak, za co odpowiadają znajdujące się w nim: glukoza i fruktoza. Z tego względu może być z powodzeniem wykorzystany jako składnik deseru lub dużo zdrowszy zamiennik sklepowych słodyczy.
Persymonę można dodawać do sałatek, owsianek, ciast, muffinek, galaretek czy owocowo-warzywnych koktajli. Co ciekawe, dobrze smakuje również w formie dodatku do mięs i ryb – wzbogaca aromat sosów lub stanowi ciekawe uzupełnienie dań obiadowych.
Po kaki warto sięgać nie tylko ze względu na pyszny smak, ale też działanie prozdrowotne. W tym celu można jeść sam surowy owoc lub dodawać go w takiej formie do różnych potraw i koktajli.
Jak rośnie owoc kaki? Poznaj drzewo kaki
Owoce kaki rosną na drzewach znanych pod nazwą hurma wschodnia. Naturalnie występują one głównie w Chinach i preferują ciepły klimat, dlatego ich sadzenie nie sprawdzi się w krajach, w których zimą temperatura spada poniżej 0oC.
Drzewa kaki, poza Azją, uprawia się w Europie Południowej i Stanach Zjednoczonych.
Polecamy: Czy mrożone warzywa są zdrowe? Smażyć, gotować czy upiec?
Hurma wschodnia osiąga wysokość do 15 m i posiada duże, ciemnozielone liście. W czerwcu drzewo wypuszcza niewielkie, bladożółte kwiaty. Na ich miejscu pojawiają się owoce, które zbiera się, kiedy osiągną odpowiednią wielkość i intensywny, pomarańczowy kolor.
Jak jeść owoc kaki?
Kaki można jeść na surowo, jednak warto przy zakupie zwrócić uwagę na stan owoców – powinny być w pełni dojrzałe, by mogły cieszyć słodkim smakiem.
Najlepiej przyjrzeć się skórce persymony, która nie może być zbyt twarda – po naciśnięciu na nią palcem powinien pozostać ślad.
W przekroju dojrzały owoc będzie miękki, nieco galaretowaty i intensywnie pomarańczowy. Miąższ jest wtedy smaczny i słodki.
Niedojrzała persymona jest twardsza, konsystencją przypomina jabłko. Ma cierpki smak – w takim stanie nie powinno się jej jeść. W przypadku zakupu niedojrzałych owoców można położyć je na słońcu, np. na parapecie i pozostawić na 7-14 dni. Po tym czasie powinny osiągnąć prawidłowy smak i miękkość.
Przed spożyciem myjemy owoc, a następnie pozbawiamy go szypułki. Konieczne jest także obranie kaki ze skórki – można usunąć ją nożykiem lub przeciąć owoc na pół i wydrążyć miąższ łyżką. Cały środek persymony jest jadalny.
Dojrzałe owoce kaki można przechowywać w niskich temperaturach, najlepiej ok. 0oC – w takich warunkach powinny zachować świeżość przez 2-3 miesiące.
Persymonę można także mrozić – powinna zachować swój smak i właściwości przez 3 miesiące.
Kiedy jest sezon na kaki?
Sezon na kaki zaczyna się jesienią – najbardziej dojrzałe, najsmaczniejsze owoce pojawiają w sklepach w październiku i listopadzie. Najczęściej są one sprowadzane z cieplejszych rejonów Europy, np. z Hiszpanii.
Persymonę kupimy w wielu sklepach już we wrześniu, jednak warto zwrócić uwagę na stan dostępnych owoców – mogą być jeszcze niedojrzałe i cierpkie.
Czy owoc kaki jest szkodliwy?
Choć owoc kaki to zdrowy dodatek do diety, jego spożywanie powinno być ograniczone – głównie ze względu na sporą zawartość cukrów prostych.
Polecamy: Czy kawa wypłukuje magnez?
Osoby zdrowe mogą sięgać po persymonę raz dziennie, co pozwoli im skorzystać z dobroczynnego wpływu owocu bez narażania się na skutki uboczne. Nie ma przeciwwskazań do długotrwałego spożywania kaki u dorosłych osób niezmagających się z żadnymi chorobami.
Ważne
Kaki nie jest zalecany dla chorych na cukrzycę – w jednym owocu może znajdować się do 25% glukozy i fruktozy, dlatego jego spożycie grozi podniesieniem poziomu insuliny.
Ponadto persymony powinny unikać osoby cierpiące na kamicę nerkową i mające problemy z tarczycą.
Owoc kaki – skutki uboczne
Owoc kaki nie powinien wiązać się ze skutkami ubocznymi, o ile zachowamy umiar w jego spożywaniu.
Do ewentualnych działań niepożądanych zalicza się dolegliwości trawienne, w tym głównie wzdęcia oraz biegunkę. Aby ich uniknąć, nie powinno się spożywać persymony na pusty żołądek.
Kaki może wywołać reakcję alergiczną, dlatego warto zachować ostrożność przy jego pierwszym spożyciu, szczególnie, jeśli podajemy owoc dzieciom.
Źródła:
[1] Butt, M. S., Sultan, M. T., Aziz, M., Naz, A., Ahmed, W., Kumar, N., & Imran, M. (2015). Persimmon (Diospyros kaki) fruit: hidden phytochemicals and health claims. EXCLI journal, 14, 542–561. https://doi.org/10.17179/excli2015-159 [2] Achiwa, Y., Hibasami, H., Katsuzaki, H., Imai, K., & Komiya, T. (1997). Inhibitory effects of persimmon (Diospyros kaki) extract and related polyphenol compounds on growth of human lymphoid leukemia cells. Bioscience, biotechnology, and biochemistry, 61(7), 1099–1101. https://doi.org/10.1271/bbb.61.1099
Dodaj komentarz