Wątroba jest bardzo ważnym narządem odpowiadającym za detoksykację organizmu, procesy metaboliczne i odporność.
Niestety, przez nieodpowiednią dietę oraz nadużywanie alkoholu i niektórych leków może dojść do jej uszkodzenia.
Co jeść, by zadbać o zdrowie wątroby?
Uszkodzenie wątroby – objawy
Uszkodzenie wątroby może wynikać z wielu czynników.
Najczęściej jest wynikiem wieloletniego zaniedbania zdrowia: ciężkostrawnej diety i nadużywania alkoholu. [1]
Jeśli w porę nie podejmiemy odpowiedniego leczenia i nie zmienimy trybu życia, może dojść do niewydolności wątroby – narząd nie będzie w stanie dłużej pełnić swoich funkcji.
Mogą rozwinąć się też groźne choroby, takie jak niealkoholowa stłuszczeniowa choroba wątroby, marskość wątroby czy nowotwory.
Ostra niewydolność wątroby może wystąpić nagle pod wpływem silnie trujących substancji, np. po zjedzeniu muchomora sromotnikowego czy przyjęciu zbyt dużej dawki leku.
Uszkodzenie narządu może być trudne do rozpoznania w początkowym etapie, ponieważ nie posiada on receptorów czuciowych, przez co nie boli.
Może za to, przez zwiększenie rozmiarów, naciskać na inne narządy w jamie brzusznej, wywołując tym samym dyskomfort.
Zaniepokoić powinny takie objawy, jak:
- ból brzucha
- skurcze brzucha
- obrzęk w dole brzucha
- ciemny kolor moczu
- obrzęk twarzy i dłoni
- chroniczne zmęczenie
- pogorszenie samopoczucia
- przebarwienia na skórze
- świąd
- nadwrażliwość dotykowa
- utrata apetytu
- mdłości
- krwista biegunka
- krwawienie z przełyku
- dolegliwości trawienne
Czy uszkodzenie wątroby jest odwracalne?
Wątroba jest narządem zdolnym do regeneracji, dlatego w wielu przypadkach można poprawić jej stan. [2]
Oczywiście nie zawsze będzie to możliwe – jeśli uszkodzenia są zbyt rozległe, konieczny może być nawet przeszczep narządu.
Osoby z chorą wątrobą często muszą przyjmować leki. Duże znaczenie ma jednak także dieta i tryb życia – dzięki pozytywnym zmianom można skutecznie wesprzeć regenerację narządu.
Kontynuowanie złych nawyków może za to doprowadzić do pogorszenia stanu, rozwoju chorób, a nawet śmierci.
Im szybciej rozpoczniemy kurację, tym bardziej ograniczymy uszkodzenia wątroby i zwiększymy szansę na prawidłowe funkcjonowanie narządu w przyszłości.
Polecamy: Dieta o niskim indeksie glikemicznym – zasady, efekty i opinie
Dieta na zdrową wątrobę
Dieta ma ogromny wpływ na zdrowie wątroby. To właśnie zaniedbania na tym polu prowadzą do uszkodzenia i niewydolności narządu.
Jeśli przez lata odżywiamy się źle, spożywając duże ilości tłustych, ciężkostrawnych i wysokoprzetworzonych produktów, możemy spodziewać się problemów z wątrobą.
Na szczęście dieta może być też naturalnym sposobem na wzmocnienie narządu, a nawet wsparcie jego regeneracji.
Jak powinien wyglądać jadłospis na zdrową wątrobę?
Przede wszystkim stawiamy na lekkostrawny sposób żywienia. Oznacza to ograniczenie błonnika pokarmowego, tłustych potraw i wysokoprzetworzonych produktów spożywczych.
Posiłki powinny być podawane w małych porcjach – nie przejadamy się. Zdrowiej zjeść 5-6 mniejszych posiłków, niż 3 duże.
Unikamy podjadania – jemy regularnie, dzięki czemu odciążamy wątrobę i unikamy napadów głodu.
Należy wykluczyć smażenie potraw. Zalecane sposoby przygotowania posiłków to gotowanie w wodzie i na parze oraz pieczenie w folii czy w rękawie.
Dania powinny być świeżo przygotowywane – odgrzewane potrawy są ciężkostrawne.
Warto spożywać dużo warzyw, jednak najlepiej w formie gotowanej i pokrojonej na małe kawałki lub startej.
Lepiej unikać produktów wzdymających, takich jak kapusta, kalafior, brokuł czy rośliny strączkowe.
Należy zrezygnować z tłustych oraz wędzonych mięs i wędlin.
Nie wolno stosować tłustych, zagęszczanych sosów.
Źródłem białka powinno być chude mięso i ryby oraz odtłuszczony nabiał.
Zdrowe tłuszcze najlepiej czerpać z roślinnych olejów, np. oliwy z oliwek czy oleju lnianego, które spożywamy na surowo.
Ponieważ konieczne jest ograniczenie błonnika, unikamy produktów pełnoziarnistych.
Dobrym pomysłem będzie stosowanie ziół wspomagających pracę wątroby, np.:
- majeranku
- oregano
- tymianku
Ograniczamy za to ilość soli i ostrych przypraw, takich jak pieprz, curry czy chili.
Konieczne jest odpowiednie nawadnianie organizmu. Pijemy wyłącznie niegazowaną wodę i słabe herbatki ziołowe.
Niedopuszczalna jest mocna kawa i czarna herbata oraz alkohol.
Warto zadbać o uzupełnienie diety o substancje wspomagające pracę i regenerację wątroby. Należą do nich witamina C, E i B2, a także cholina.
Jakie produkty niszczą wątrobę?
Niektóre produkty są szczególnie niebezpieczne dla wątroby, a ich stosowanie w nadmiarze może na dłuższą metę doprowadzić do poważnych chorób i niewydolności narządu.
Na pierwszym miejscu znajduje się alkohol – jest bardzo toksyczny, dlatego jego spożywanie mocno obciąża wątrobę.
Niezdrowe dla wątroby są też nasycone kwasy tłuszczowe i tłuszcze trans, które znajdziemy w tłustych mięsach i wyrobach mięsnych, tłustym nabiale, margarynie w kostce, słodyczach i wysokoprzetworzonych produktach.
Należy unikać też soli, która, stosowana w nadmiarze, zaburza gospodarkę wodną organizmu, podnosi ciśnienie krwi oraz prowadzi do uszkodzenia wątroby.
Warto pamiętać, że duże ilości soli znajdują się w wielu gotowych potrawach, fast foodach i daniach typu instant.
Zły wpływ na wątrobę ma także biały cukier. Z tego względu najlepiej znacznie ograniczyć spożywanie gotowych słodyczy i słodzonych napojów.
Szczególną ostrożność należy zachować przy stosowaniu leków. Nadużywanie niektórych substancji może nawet trwale zniszczyć wątrobę, dlatego wszelkie preparaty zażywamy jedynie po konsultacji z lekarzem oraz zgodnie z zaleceniami producenta.
Alkohol a wątroba
Nadużywanie alkoholu prowadzi do wielu chorób, które mogą nieodwracalnie zniszczyć narząd – np. alkoholowego stłuszczenia wątroby czy marskości.
To właśnie alkohol jest najczęstszą przyczyną niewydolności wątroby, a większość osób regularnie pijących zmaga się z problemami zdrowotnymi dotyczącymi tego narządu. [3]
Warto pamiętać, że alkohol etylowy to nie tylko wysokoprocentowe trunki, ale także piwo czy wino – częste sięganie po te napoje może również doprowadzić do uszkodzenia wątroby.
Ile trwa regeneracja wątroby po alkoholu?
Wątroba jest w stanie się zregenerować po alkoholu, o ile zostaną do tego zapewnione odpowiednie warunki – czyli całkowita rezygnacja z napojów wyskokowych oraz zdrowa dieta.
W przypadku jednorazowych obciążeń narządu dużą ilością alkoholu regeneracja będzie trwała zaledwie kilka dni.
Jeśli jednak uszkodzenia są spowodowane regularnym spożywaniem wysokoprocentowych trunków, czas odbudowy tkanek będzie dłuższy – może trwać od kilku tygodni do kilku miesięcy.
Wszystko zależy od stanu wątroby i cech indywidualnych pacjenta.
Jak zregenerować wątrobę domowymi sposobami?
Regenerację wątroby można wspomóc domowymi sposobami – głównie za pomocą diety i zmiany trybu życia na zdrowszy.
Lekkostrawne posiłki, unikanie niezdrowych i ciężkich produktów spożywczych oraz częste sięganie po warzywa i owoce bogate w antyoksydanty to pierwszy krok ku zdrowiu.
Konieczna będzie całkowita rezygnacja z alkoholu i papierosów, co pozwoli ograniczyć ilość toksycznych substancji dostających się do narządów.
Warto zadbać o naturalne sposoby na oczyszczenie organizmu – świetnie sprawdzą się zioła, np. skrzyp polny, czystek, rumianek, ostropest plamiasty czy pokrzywa.
Osoby z nadwagą i otyłością powinny również podjąć kroki ku zrzuceniu zbędnych kilogramów, ograniczając ilość spożywanych kalorii i wprowadzając regularną aktywność fizyczną.
Uwaga – odchudzanie powinno być prowadzone spokojnie, w zdrowym tempie, by nadmiernie nie obciążać organizmu.
Dieta na wątrobę – przepisy
Pieczony dorsz z warzywami
Składniki:
- filet z dorsza
- 1 papryka czerwona
- 1 marchew
- 1 pietruszka
- garść szpinaku
- 1 ząbek czosnku
- 1 łyżka oliwy z oliwek
Sposób przygotowania:
- Filet nacieramy czosnkiem i oliwą.
- Warzywa obieramy i kroimy w słupki.
- Przekładamy warzywa do naczynia żaroodpornego.
- Rybę zawijamy w folię i układamy obok warzyw.
- Pieczemy całość 25-30 minut.
Pieczone placki z cukinii
Składniki:
- 1 duża cukinia
- 3 łyżki mąki pszennej
- 2 jajka
- 1 łyżka oliwy z oliwek
- jogurt naturalny
- koperek
Sposób przygotowania:
- Myjemy i obieramy cukinię, następnie ścieramy ją na tarce o grubych oczkach.
- Dodajemy jajko, mąkę, oliwę i szczyptę soli. Mieszamy.
- Na blaszce rozkładamy papier do pieczenia. Nakładamy placki łyżką.
- Pieczemy 20-25 minut, do zrumienienia.
- Podajemy z jogurtem i posiekanym koperkiem.
Polecamy: Dieta błonnikowa zasady i efekty – ile można schudnąć?
Jakie owoce na wątrobę?
Ponieważ dieta na wątrobę powinna być lekkostrawna, wymaga ograniczenia ilości spożywanych owoców. Wynika to z faktu, że wiele z nich zawiera sporo błonnika.
Nie trzeba jednak rezygnować ze wszystkich produktów tego typu – są źródłem ważnych witamin i antyoksydantów, dlatego stanowią bardzo cenne uzupełnienie jadłospisu.
Jakie owoce można spożywać?
- jagody
- borówki
- truskawki
- winogrona bezpestkowe
- pomarańcze
- mandarynki
- brzoskwinie
- morele
- banany
- jabłka bez skórki
Podsumowanie
Uszkodzenia wątroby na szczęście mogą w wielu przypadkach zostać odwrócone dzięki zdolnościom regeneracyjnym narządu.
Najlepszym sposobem na odzyskanie zdrowia jest stosowanie lekkostrawnej diety i rezygnacja ze szkodliwych produktów spożywczych, alkoholu i papierosów.
Źródła:[1] Rocco, A., Compare, D., Angrisani, D., Sanduzzi Zamparelli, M., & Nardone, G. (2014). Alcoholic disease: liver and beyond. World journal of gastroenterology, 20(40), 14652–14659.https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/25356028/
[2] Michalopoulos, G. K., & Bhushan, B. (2021). Liver regeneration: biological and pathological mechanisms and implications. Nature reviews. Gastroenterology & hepatology, 18(1), 40–55.https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32764740/ [3] Jung, Y. C., & Namkoong, K. (2014). Alcohol: intoxication and poisoning – diagnosis and treatment. Handbook of clinical neurology, 125, 115–121.https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/25307571/
Dodaj komentarz